عکس | تصویر کره زمین از دید فضاپیمای «وویجر ۱»

وویجر ۱ و ۲ بیشتر از هر کاوشگر دیگر ساخته‌شده به دست بشر توانسته‌اند از زمین دور شوند و به جمع‌آوری و ارسال داده‌ها و تصاویر بپردازند. حالا، اما پس از گذشت ۵۰ سال، ارتباط آن‌ها با زمین کمتر و محدودتر می‌شود.

در پروژه‌ای که روزگاری ۳۰۰ دانشمند ناسا روی آن کار می‌کردند، اکنون تنها ۱۲ نفر مشغول به فعالیت هستند.

آلن کامینگز، دانشمند تحقیقاتی ارشد در موسسه فناوری کالیفرنیا، که در دهه هفتاد میلادی کار بر روی ماموریت وویجر‌ها را شروع کرد می‌گوید: «وویجر‌ها به ما دیدگاه جدیدی از منظومه شمسی بیرونی ارائه کردند، برخلاف هر چیزی که می‌توانستیم تصور کنیم. آن‌ها در شمار ماموریت‌هایی، چون تلسکوپ هابل و جیمز وب قرار دارند.»

در مجموع، این دو فضاپیما ۶۷ هزار تصویر از منظومه شمسی ما گرفتند که آخرین آن عکس «نقطه آبی کمرنگ» بود که کوچکی و حقارت زمین در مقایسه با عظمت کیهان را نشان می‌داد.

نقطه کمرنگ آبی؛ عکسی که فضاپیمای وویجر ۱ از فاصله ۶ میلیارد کیلومتری از کره زمین گرفت

این در حالی است که کل سیستم کامپیوتری و ناوبری وویجر ۱ فقط با ۶۹.۶۳ کیلوبایت حافظه کار می‌کند. سوزان داد، مدیر پروژه وویجر، می‌گوید: «دکمه‌ای که برای باز کردن درب خودروی خود فشار می‌دهید، قدرت محاسباتی بیشتری نسبت به فضاپیما‌های وویجر دارد».

هر دو وویجر در ابتدا به عنوان ماموریت‌های پنج‌ساله برنامه‌ریزی شده بودند، اما دانشمندان انتظار داشتند فضاپیما‌ها بتوانند حداقل ۳۰ تا ۴۰ سال دوام بیاورد. ادامه کار آن‌ها پس از نیم قرن مرهون کار یک تیم مهندسی خبره است.

با این حال اکنون با رو به اتمام بودن سوخت پلوتونیومی این دو فضاپیما، که تخمین زده می‌شود در سال ۲۰۲۵ تمام شوند، مهندسان مجبور شده‌اند ابزار‌های مختلف آن‌ها را خاموش کنند تا وویجر‌ها بتوانند مدتی بیشتر به کار خود ادامه دهند و داده‌ها را به زمین بفرستند.

دکتر کامینگز می‌گوید زمانی که وویجر‌ها قدرت و ارتباطات خود را از دست بدهند، به سفر خود ادامه خواهند داد. او اضافه کرد: «من فکر می‌کنم این یک میلیارد سال طول خواهد کشید. چیزی برای متوقف کردن آن‌ها وجود ندارد.»

آقای کامینگز با اشاره به زمانی که کار بر روی تلسکوپ‌های این فضاپیما‌ها را در بیش از نیم قرن پیش شروع کرد می‌گوید: «اولین حرف اسم کوچکم روی یکی از تلسکوپ‌ها خراشیده شده است؛ بنابراین حدس می‌زنم جاودانه خواهم شد.»

داده‌های وویجر ۱ و ۲ در سال‌های اخیر به طور فزاینده‌ای هیجان‌انگیزتر شده‌اند، زیرا این دو فضاپیما اکنون در فضای بین‌ستاره‌ای هستند، منطقه‌ای از فضا که فراتر از تاثیرات خورشید قرار می‌گیرد.

در فضای بین ستاره‌ای، پرتو‌ها توسط خورشید و سایر موانع در منظومه شمسی مختل نمی‌شوند و به همین خاطر دانشمندان یک دسترسی مستقیم به ذرات و پرتو‌های فضایی پیدا می‌کنند.

پس از عبور از چهار سیاره غول‌پیکر مشتری، زحل، نپتون و اورانوس، بسیاری از ابزار‌ها همچنان در حال کار بودند؛ بنابراین برای این فضاپیما‌ها ماموریتی بین ستاره‌ای تعریف شد. در سال ۲۰۱۲، وویجر ۱ اولین فضاپیمای ساخت بشر بود که وارد فضای بین ستاره‌ای شد و وویجر ۲ شش سال بعد در سال ۲۰۱۸ به دنبال آن رفت.

با این حال وویجر‌ها در طول مسیرشان به مشکلات فنی زیادی برخورده‌اند. سال ۲۰۲۲ کامپیوتر وویجر ۱ دچار نقص فنی شد که مهندسان از زمین آن را برطرف کردند، اما حالا مجددا یکی از کامپیوتر‌های داخلی این فضاپیما عیب کرده است. امری که می‌تواند ماموریت آن را به خطر بیندازد.

دانشمندان انتظار دارند علیرغم این موانع، وویجر‌ها چند سال دیگر هم به ارسال داده‌های خود به زمین ادامه دهند تا قبل از اینکه برای همیشه خاموش شده و در فضا سرگردان شوند.

ناسا می‌گوید وویجر ۱ در سال ۴۰ هزار و ۲۷۲ میلادی به فاصله ۱.۷ سال نوری از ستاره‌ای در صورت فلکی زرافه به نام «گلیزه ۴۴۵» می‌رسد.

لیندا اسپیلکر، دانشمند پروژه ماموریت وویجر در آزمایشگاه رانش جت ناسا، می‌گوید: ماموریت علمی به پایان خواهد رسید، اما بخشی از وویجر و بخشی از ما در فضای بین ستاره‌ای به سفر ادامه خواهند داد.